domingo, 17 de agosto de 2008

Camilo Nogueira: "Galicia é unha nación, non unha parte de España"


Entrevista publicada no xornal Galicia Hoxe con Camilo Nogueira.
POR LUIS POUSA

Camilo Nogueira Román (Vigo, 1936; casado: dúas fillas: catro netos; enxeñeiro e economista; ex deputado no Parlamento galego; ex deputado no Parlamento Europeo) acaba de publicar dous ensaios na Editorial Galaxia, Europa o continente pensado e Galicia na Unión. A porta atlántica, que están a merecer a atención da crítica especializada. E está a preparar outras obras de pensamento, entre elas unha segunda parte dun libro que escribiu hai xa tempo, A memoria da nación, referido nese momento ao reino de Gallaecia, que espera ter rematado este ano. Trátase "dunha visión crítica respecto do Estado español e da súa ideoloxía. E, ao mesmo tempo, dunha visión independente de Galicia nesa época, tanto dos Ausburgo como dos Borbón, como xa nos séculos XIX e XX e ata hoxe, falando do movemento nacional galego e das circunstancias económicas e culturais de Galicia, para desembocar nunha Galicia como unha nación do mundo".

Vostede é partidario da independencia de Galicia?
A min gustaríame unha Galicia sen fronteiras cos países da península Ibérica, sen fronteiras con Europa e aberta ao mundo. Máis aínda, Galicia é unha nación por si mesma, non é un parte de España ou unha provincia sen máis. O Estado español é inexplicable sen Galicia, pero moito máis inexpicable é Portugal sen Galicia. Ten unha estrutura histórica, lingüística, social, etc., en si mesma independente. Outra cousa é a que aspiramos hoxe en día os que pensan coma min sobre o estatus de Galicia.
E a que aspiran?
A que o Estado español se converta nun Estado plurinacional, a que como nación Galicia teña relacións con outras nacións e estados, sen ningunha cortapisa por parte do Estado español, e moi especialmente con Portugal. Nestes momentos Galicia é a primeira comunidade autónoma xa importadora e exportadora a Portugal. Galicia ten unha lingua universal, tan universal como o castelán. Outra cousa é que si Galicia, por unha circunstancia históri­ ca, se convertera nun Estado independente como Holanda, non sería eu o que diría que non. Pero as aspiracións que se teñen dunha nación tamén teñen que ter en conta as circunstancias históricas, e eu levo 40 anos téndoas en conta.
Cara a onde vai Europa?
Se o Estado moderno comenzou a facerse no século XVI, pasados cincocentos anos, dos estados actuais non existía case ningún daquela. Podemos dicir como empezan agora, pero non como serán no futuro. Dito isto, a UE é unha revolución histórica e democrática.
Por que?
Porque quen ía pensar que, despois da Segunda Guerra Mundial, os estados que se acababan de matar entre si, de pronto deciden facer unha entidade que tende a acabar coas fronteiras, que acabou coas guerras dentro da Comunidade Europea, que ten unha institución común, o Parlamento Europeo, elixido directamente polos cidadáns, e constitúe unha entidade que é a primeira potencia económica e cultural mundial, e pode intervir no mundo dunha maneira moi distinta ao imperialismo actual declinante dos Estados Unidos, e aos que naceron na propia Europa. E creou un espazo de cidadanía común; nos somos cidadáns europeos, con todo o que iso conleva.
E que conleva?
Que admite a diversidade nacional, aínda que só a dos Estados. Recoñece todas as linguas que son oficiais nos estados, aínda que faltan algunhas que non son oficiais plenamente nos estados. Eu teño unha opinión moi positiva de Europa.
Como lle sentou a Galicia a adhesión de España ás Comunidades Europeas?
Acabamos de saír dunha ditadura, acaba de producirse o intento de golpe de Estado do 23-F, eu comprendo perfectamente que os gobernantes do Estado español procuraran entrar na Unión Europea. O problema é que entraron como un Estado mediterráneo do aceite e das laranxas, cando Galicia é un país atlántico, do leite, da construción naval, da pesca, con malas comunicacións crónicas con Europa. As condicións de entrada foron malas para Galicia, pero para a economía galega eran necesarias.
Como é iso?
Non fomos ben tratados nos fondos estruturais, nas medidas agrarias, nas medidas pesqueiras, etc. Non se fixeron as autovías no seu momento, tampouco se fixo o tren de alta velocidade no seu momento. Pero, a pesar todo iso, grazas a que había unha certa autonomía, a que estabamos na democracia, e a que se nos abriron horizontes, o comportamento da sociedade galega foi extraordinario. Hoxe Galicia é unha sociedade industrial, aínda que ten un sector agrario e un sector da pesca moi importantes. Cambiou radicalmente a nosa sociedade.
Como?
Si a repartición das cuotas lácteas fora doutra maneira, e no período transitorio nos deran a posibilidade de acadar o dobre da produción láctea actual, non se produciría unha transformación tan radical de agricultura, sería unha evolución máis sensata, e non sufririamos a crise demográfica que estamos a sufrir neste momento. Pasamos de ter máis do 40% de activos no sector primario a un 10 por cento, que é do 8% na agricultura. E temos unha estrutura industrial propia dun país moi moderno e desenvolvido. A xente nosa non é consciente da capacidade industrial de Galicia, nin da súa capacidade urbana. Aínda que sufrimos as feridas da marxinación internamente na renda por habitante, Galicia está en condicións de ser un país libre e independente.
Que importancia ten o idioma galego en que Galicia poida xogar o papel de porta atlántica?
Os galegos temos a visión de que somos un rincón, porque asumimos a visión de Madrid, cando un rincón é Madrid, que está no medio dun páramo, e máis lonxe do centro de Europa que nós. No mapa eurocéntrico, Galicia está no centro. En todo caso, non pode ser excéntrico un país que é o nariz de Europa cara ao Atlántico. Estamos nun sitio privilexiado, incluso no senso de que somos o país do vento, da auga e do sol. Galicia é unha parte fundamental da fachada europea e con Portugal configura a franxa atlántica máis importante de toda Europa, descontando as illas británicas.
Para ser a porta atlántica teremos que xogar ese papel?
Efectivamente. Se nos concibimos coma a porta atlántica de Europa e nos gobernamos con ese concepto, iso darános posibilidades enormes. Á parte das condicións xeográficas e climáticas, temos 1.500-1.700 quilómetros de costa. É unha cousa insólita que un país de 30.000 km2 teña esa cantidade de costa, e unhas capacidades enormes de comunicación por mar. Ademais de compartir a fachada atlántica, a presenza común con Portugal na UE proporciónanos unhas posibilidades de colaboración crecente. Esa é unha realidade que tamén temos que incorporar á nosa visión.
Que importancia ten a lingua galega nas relacións co mundo lusófono?
Non me gusta moito o de lusófono, porque parte da ideoloxía do Estado portugués atribuíndolle un papel central na formación de Portugal a Lusitania, cando o papel central lle corresponde a Gallaecia. Os brasileiros chámanlle portugués lexitimamente porque foi Portugal quen levou a lingua alí, pero o que falan é galego, nacido aquí, en Gallaecia. Se nós asumimos que o galego é unha lingua internacional, modificamos radicalmente a imaxe do Estado español: xa non sería un Estado de catro linguas, unha delas universal, senon un Estado de catro linguas, dous delas universais. Hai experiencias prometedoras como a creación do xornal GALICIA HOXE, polo Grupo Correo ou a galeguización idiomática dos Asteleiros Barreras. O galego, como galego-portugués, é unha lingua que se fala en catro continentes.
A situación demográfica de Galicia é alarmante?
É a que é. En Galicia uniuse o trauma da emigración cun comportamento moderno sobre a fertilidade. Iso resólvese de dúas formas. Cun crecemente económico que facilite a vontade de ter fillos, e unha afluencia de inmigrantes que sexan aquí ben acollidos. Ou que o Goberno galego teña unha postura moi belixerante sobre isto e dea un bombazo no orzamento galego. A longo prazo iso provocaría un cambio radical. O orzamento galego debería ter unha parte fundamental dedicada ao fomento da natalidade, directamente con axudas por fillos, e con garderías, escolas, etc.
Galicia ten que afrontar dunha vez por todas a cuestión da ordenación do territorio?
Totalmente. O Mediterráneo español é un desastre no sentido arquitectónico, paisaxístico, etc. Galicia é unha cousa moi diferente: foi un deixar facer por parte dos alcaldes, e iso, unido á falta de clarividencia cultural e de sensatez dos poderes políticos provocou un caos urbanístico. Non é que os galegos teñan unha vontade de feísmo como mal se titulou algunha vez. A costa galega non está tan estragada como para dicir que iso non ten remedio. Se hai vontade política, incluso nos lugares onde se construíu moi mal se pode corrixir cunha certa imaxinación. E se pode encontrar un punto de equilibrio entre as posibilidades económicas da costa, o respecto á naturaleza e ao lugar onde habita a xente. Para iso temos que ter un poder ilustrado na comunidade autónoma, no Estado e nos municipios.
A reforma do Estatuto de Autonomía é a materia pendente desta lexislatura?
Absolutamente. Eu defendín a necesidade de ter un Estatuto de nación e que non era o momento de impor esa vía para ter máis competencias, porque si hai vontade política do Estado, as competencias pódense incorporar ao Estatuto por vías diferentes. Os nacionalistas están preparados para iso, e os que non son nacionalistas deberían recoñecer que o carácter de Galicia como nación nos pertence a todos. Galicia ten un carácter histórico, xeográfico e lingüístico inequívoco como nación. Non queremos separarnos de ninguén, nin das xentes doutra parte do Estado español, simplemente non queremos ser mandados desde Madrid, porque podemos gobernarnos desde aquí sen ningún problema, sabendo que estamos unidos a todos os demais.
O PERFIL
En que lecturas anda?
Á parte da información xeral e do seguimento cultural, as lecturas que estou facendo están moi relacionadas co que estou a escribir. Son libros que teñen moito que ver coa lingua, coa economía, coa política, coa historia, etc. E despois sigo a literatura ao día pola miña muller, que é unha lectora extraordinaria, e intelixentísima para isto.
Adoita ir con frecuencia ao cine?
A miña muller e eu sempre imos ao cine, somos moi afeccionados ao cine. Por certo, en Santiago o feche dos cines Compostela notouse moito no tipo de películas. Hai moitas películas boas que agora non veñen ou tardan moito en vir a Santiago.
E ao teatro?
Ao teatro vou de cando en vez. Con frecuencia vexo teatro galego. Vou a Madrid, pero non vou para ver teatro. Cando ando de viaxe por aí coa miña muller non é infrecuente que vaiamos ao teatro; o ano pasado estivemos no festival de Edimburgo e o anterior, no festival de Avignon.
Que tipo de música lle gusta escoitar?
Aprecio todo tipo de música. Ultimamente se tomo eu a iniciativa de poñer música, poño máis música clásica. Estes días estamos asistindo a todos os concertos de Vía Stellae, que é un regalo para os que vivimos en Santiago. Ademais os lugares onde se celebran eses concertos son unha marabilla: San Domingos de Bonaval, San Martiño Pinario, os propios teatros pequenos, o Auditorio...
Viaxa moito?
Bastante. A miña muller e eu coñecemos practicamente toda Europa. Traballando en Sodiga, levaba tamén a produción industrial internacional, e iso era un motivo para que, en relación con outras sociedades de desenvolvemento industrial, viaxara moito. Á parte de que xa fora a América e a África outras veces, no tempo do Parlamento Europeo viaxei aos Estados Unidos, a Palestina, a Israel, a Irak pouco antes da guerra, a Brasil varias veces, a Arxentina, a Chile. Tamén a Exipto, Tunisia, Marrocos, Suráfrica, ao Foro Social Mundial de Kenia, ao Foro Social de República de Malí . En fin, teño unha grande afición a coñecer o mundo. Agora vou dar unha conferencia en Budapest.
Que preferencias ten nas artes plásticas?
Os museos importantes coñézoos case todos, desde logo os de Europa. Como xenios diría Picasso e Goya, pero tamén me gustan os pintores abstractos, por exemplo, Tapies, e por suposto Laxeiro, Colmeiro e Maside.
A arquitectura é arte?
Sen dúbida ningunha. Condensa a ciencia é a arte. E a xente, pese aos avances tecnolóxicos, aínda admira os monumentos arquitectónicos. As cidades e as nacións queren verse representadas por fitos arquitectónicos.
Como recibiu o teléfono móbil?
Non son dos que digo que o teléfono móbil te escraviza, pero o contraste co pasado non mo causou tanto o teléfono móbil como Internet.
E o PC portátil?
Utilízoo, pero pouco, traballo moito máis no ordenador de mesa. Hai doce anos, aprendín a escribir a máquina como unha mecanógrafa.

quarta-feira, 6 de agosto de 2008

RELATORIO DA HISTORIA DE ESQUERDA NACIONALISTA (E.N.)

AS ORIXES DE ESQUERDA NACIONALISTA

Esquerda Nacionalista (E.N.) é o único partido político dos que integran a fronte suprapartidaria Bloque Nacionalista Galego (B.N.G.) que ten a súa orixe no propio seo desta organización política. Este feito de singular relevancia require por tanto que lembremos como se xerou o nacemento do Bloque para mellor entendermos a nosa propia xénese.

O BNG xurde no ano de 1982 impulsado pola Unión do Povo Galego (U.P.G.) que por entón estaba a atravesar unha grande crise interna. A debilidade naquela altura desa organización pode atribuírse á enorme fuga de militantes que sufría por causas diversas.

O caso era que a UPG a partir de 1978 comezara un proceso de subdivisión que arrastraba consigo á A.N.-P.G. (Asemblea Nacional-Popular Galega), primitivo organismo suprapartidario que a UPG promovera alá polo ano 1975; esta plataforma ficara convertida en mero apéndice da Unión do Povo Galego, tendo perdido o seu papel de organización nacionalista de masas que defendía obxectivos políticos interclasistas na procura do autogoberno da nación galega. Nesa situación a AN-PG foi incapaz de percibir cal era o novo escenario político en xogo e actuar en consecuencia.

Daquela moitos dos ex-militantes da UPG, e moitos dos da AN-PG sen adscrición partidaria pero interesados en intervir en política, iniciaron unha serie de reunións co obxecto de reflexionar sobre o seu futuro político. Paralelamente, e perante a fraqueza da súa organización, supoñemos que para evitar que se chegase a articular un novo movemento nacionalista que os marxinase, dirixentes da UPG entraron en contacto con estas persoas, en especial coas que foran cadros medios ou dirixentes dentro da AN-PG e aos que consideraban con ascendencia sobre grupos de afiliados independentes nela. A finalidade era a formación dunha nova fronte política que superase as eivas que até entón se viñan producindo. Neses contactos acordáronse dous principios metodolóxicos que ían presidir o proceso de formación do Bloque Nacionalista Galego: un deles, que a fronte se impulsaría en pé de igualdade por parte dos grupos interesados na súa creación; o outro, que o proceso se faría dun xeito aberto, quer dicir, sen exclusións, nin expulsións, nin manexos ou control de calquera tipo.

Nun principio esas condicións címprense e semella que a nova organización frontista vai alcanzar a unidade de acción do nacionalismo político. Autodisólvese a AN-PG e inclúese na comisión xestora do xa BNG a vellos inimigos da UPG (como Xosé Luís Méndez Ferrín) ou a organizacións que aquela repelía (como as anarquistas) ou ao vello Partido Socialista Galego (P.S.G.), co cal xa tiña chegado a constituír a Mesa de Forzas Políticas Galegas (1980) e a confluír electoralmente na coalición Bloque-PSG (1981), mesmo a cualificados dirixentes de Esquerda Galega (E.G.), se ben este último partido decide finalmente non referendar o acto fundacional de constitución do Bloque e declina por tanto a súa participación na fronte.

En 1982, celebrada a súa asemblea constituínte, ao remate do proceso o BNG fica integrado pola Unión do Povo Galego, o Colectivo Socialista e un número importante de persoas sen adscrición partidaria.

Moitas das persoas que se viñan reunindo antes do nacemento do BNG, a partir da sua creación continuaron coordinadas para tratar temas concretos: confección de listas nos procesos electorais, achegas na confección dos relatorios das distintas asembleas, ou dando un debate coordinado en temas de especial transcendencia. A unión dos independentes era máis de formas que de principios, máis formal que ideolóxica. Non posuía unha liña política coherente senón aquela que o BNG adoptara en cada momento político. O único común a este colectivo era garantir a pluralidade da fronte e lograr que todas as cuestións de importancia fosen negociadas e pactadas. En resumo, evitar que se dese unha práctica política hexemónica de maneira unipartidista pola UPG.

En Novembro de 1988 crease a Coordinadora de Colectivos de Independentes coa finalidade de se converter en forza equilibradora de poderes, enriquecer o debate interno, servir de elemento dinamizador do sector dos independentes, servir de ponte coa xente do entorno do BNG e chegar a sectores sociais onde o BNG, como organización política, podía ter dificultades para introducirse. A Coordinadora acada representación como tal nos distintos órganos de dirección do BNG de acordo cos seus estatutos.

Non cabe dúbida que o relacionamento entre os independentes do BNG foi creando estilos de traballo e ópticas máis comúns entre eles mais iso non significou que houbese uns mesmos proxectos políticos definidos. Así pois, Esquerda Nacionalista nace destes independentes cunha idea clara de organizarse para defendérense mais sen un corpo ideolóxico-político común. Incluso algúns integran-se nela máis pola súa relación e confianza en Xosé Manuel Beiras que por estaren convencidos da necesidade da creación dun partido. Deste xeito, EN nun comezo non é máis que un grupo de persoas que se unifican ante a necesidade de non seren diluídas na individualidade e en consecuencia lograr unha presenza política relevante.

Poren, no proceso de desenvolvemento de Esquerda Nacionalista fóronse integrando grupos de mozos e mozas que se forxaron politicamente no partido e daí que xa a súa historia sexa outra ao se crearen na propia EN.

Coñecidas as orixes de EN, desde dentro do BNG, compre subliñar algúns feitos que promoven a saída de EN ao escenario político. Un destes feitos son os conflitos internos que xurden na formación frentista cando ten de adaptar a súa liña política á nova situación tanto no Estado español como na Nación galega.

A maioría das organizacións políticas do Estado dan por finalizada a transición política e aceptan os marcos estatal e autonómico vixente. Dous episodios van ser determinantes para virar a esta situación: o fallado golpe de Estado de 23-F (23 de Febreiro de 81), que lexitimou o papel da Monarquía española e a categórica vitoria do Partido Socialista Obrero Español (P.S.O.E.) nas eleccións xerais de 28 de Outubro de 82.

De outra parte, as primeiras eleccións autonómicas de 20 de Outubro de 81 evidencian que Alianza Popular (A.P.) é o partido que obtén na Galiza o maior número de parlamentares. Concretamente os datos foron: AP, 26; UCD, 24; PSOE, 16; PCG, 1 para as forzas de obediencia estatal; no entanto, as forzas nacionalistas obtiveron: BNPG-PSG, 3; EG, 1. O que levou a revelar a febleza das forzas políticas xeradas no propio ámbito galego. Logo o poder político nunha das nacionalidades históricas vai estar nas mans de organizacións de rancio feitío "españolista".

O intervalo que decorre de 1981 a 1987 é unha etapa moi dura para o nacionalismo político galego. Os tres únicos parlamentares integrados no BNG son expulsados do Parlamento Galego por se negaren a xurar ou prometer a Constitución Española. Os problemas afloran no seo do Bloque entre os partidarios de aceptar os marcos estatal e autonómico para desenvolver a política da fronte nacionalista e os que se resisten a aceptar a nova realidade e dan por continuar con políticas de signo rupturista na non aceptación do sistema político existente.

O colectivo de membros independentes do BNG a que nos estamos a referir, agrupouse á roda dos defensores da tese de que o BNG, sen abandonar o seu norte ideolóxico, había elaborar unha nova táctica de desenvolvemento dunha política con contido propio (que se veu chamar "proxecto común"), que non debía ser o sumando das diferentes opcións partidarias integrantes da fronte e que aceptase o marco autonómico para desenvolver os seus programas transformadores da sociedade galega.

Por outro lado, problemas no funcionamento interno do BNG, debidos á deficiente práctica democrática nalgunhas comarcas e localidades, caso da Mariña luguesa, Muros-Noia, Lugo, etc. contribuíron para agrupar independentes que tratan de favorecer na organización un maior grao de práctica democrática. Tamén a crise que se viviu por mor da ruptura da Central sindical nacionalista axudou a decantar os partidarios de defender a autonomía dos movementos sindicais e sociais a respecto das organizacións políticas.

En resumo, a tese de conxugación do nacionalismo cos valores tradicionais da esquerda democrática e a forma de afrontar a cuestión nacional galegas son os trazos singulares que caracterizan a esencia de Esquerda Nacionalista.

PERÍODO CONSTITUÍNTE (abril 92-marzo 94):
de Santiago a Monforte.

O 4 de abril de 1992 celébrase a Asemblea Constituínte de ESQUERDA NACIONALISTA no salón de actos do Instituto Xelmírez I de Santiago de Compostela. As preto de duascentas persoas que alí se reúnen en autoconvocatoria, logo de intensos e frutíferos debates, acordan crear un colectivo de esquerdas que, sen perderse en ideoloxismos, propón un modelo de desenvolvemento endoxéno e autocentrado nunha economía mixta adaptada ás especialidades produtivas actuais do noso país. Tamén se definirá un modelo de organización territorial respectuoso co medio ambiente, a cultura autóctona e coa pluralidade morfolóxica de Galiza, asumindo un concepto non organicista de nación e optando pola fórmula de República independente no marco solidario europeo. Asemade, o devandito modelo aposta decididamente polos dereitos individuais e pola democracia participativa e pluralista, recollendo a tradición nacionalista do reintegracionismo lingüístico galego-portugués. Por outra banda, no plano organizativo óptase por unha estrutura asemblearia, participativa e garantista (referendo militante, direccións colexiadas, mandato imperativo, dereito a toda a información, etc.), establecendo unha Mesa Nacional como órgano máximo de dirección e unha Xunta de Portavoces para executar os acordos da mesma, que dous anos máis tarde se transformará en Comisión Executiva elixíndose un Secretario Xeral e, catro anos despois, un Presidente.

A procedencia desta militancia inicial é maiormente de independentes do BNG, aínda que tamén hai militantes que estiveron no PSG e na UPG. Hai unha importante achega de cadros sindicais, de traballadores/as da cultura, de profesións liberais e de xuventude, sendo o 70 % asalariados. Neste primeiro momento E.N. terá presenza nas comarcas de Baixo Miño, Bergantiños, O Carballiño, A Coruña, Lugo, A Mariña, Monforte, Noia, Pontevedra, Ourense, O Salnés, Santiago e Vigo; e desde o comezo aparecerán os conflitos no seo do BNG, non só pola natural competencia de poder, senón pola deficiente práctica democrática e frontista de sectores do BNG que non aceptaban a disputa da súa hexemonía.

As actividades que centraron os primeiros anos da organización foron a promoción pública de E.N., a realización de actos públicos de presentación e o proxecto da revista ENCLAVE. Os temas de debate foron a unidade do nacionalismo (UG,FPG), o deterioro da situación no Parlamento Galego (expulsión do Portavoz do BNG), os recortes laborais e a consecuente Folga Xeral de Xaneiro do 93, a representatividade dentro do Bloque e múltiples conflitos locais, as eleccións Xerais de 1993, e a preparación da Asemblea de Monforte, na que agromará a tensión entre a militancia que quere facer de E.N. un partido e a que non se decide.

A XESTACIÓN DO PARTIDO (marzo 94-outubro 95):
de Monforte a Carballiño.

O 12 de Marzo de 1994 celébrase en Monforte a I Asemblea Nacional ratificando os Principios Ideolóxico-Políticos e as Bases Organizativas aprobadas dous anos antes cuns mínimos retoques. Nesta asemblea agromará a tensión entre a militancia que quere impulsar a E.N. e transformala nun partido e a que non se decide por evitar susceptibilidades no BNG, resolvéndose o debate a favor dos segundos. O obxectivo fundamental do E.N. a partir de entón será desenvolver grupos de traballo sectoriais e comisións técnicas que permitan ir adiantando un bo Programa de Goberno para o BNG, e a necesidade de expandir a organización por todo o país.

Neste período os debates de E.N. seguen os ritmos do BNG, desde os conflitos na fronte (Chantada, Baixo Miño, Noia, etc.) ao traballo nas eleccións Europeas-94 e Municipais-95, nunha liña de asunción do Proxecto Común do BNG e a consecuente aposta de acadar cotas de goberno nas distintas institucións políticas. As propostas e reflexións de E.N. cristalizarán nun documento político aprobado na Mesa Nacional do 11 de novembro de 1994 celebrada en Vigo.

Neste documento analizamos a situación política estatal coa crise do PSOE, o crecemento do PP, as expectativas de IU e as políticas pactistas de PNV e CIU. Na Galiza valoramos a control case absoluto do PP sobre a sociedade, a división do PSOE e a incógnita de IU-g. Ante este panorama temos que definir alianzas tácticas para o BNG, sen perder a liña estratéxica formulada no "Proxecto Común". No plano organizativo apostamos pola legalización do BNG e barallamos dúas opcións: como partido ou como federación de partidos, apostando por unha fórmula que recolla unha organización frontista e opoñéndonos claramente á primeira opción. No mesmo plano expresamos a necesidade de que o BNG se dote dos instrumentos necesarios para superar o desorde financeiro. No referido ao papel de ESQUERDA NACIONALISTA no BNG acordamos participar activamente na expansión do BNG e, singularmente nas vindeiras eleccións Municipais cunha clara apertura á sociedade. E no ámbito interno de E.N. preténdese mellorar a cohesión nacional, a coordinación cos cargos de E.N. no BNG e a fluidez de información, aínda que o debate máis importante será a disxuntiva de converterse ou non en partido político.

Nesta altura será constante a preocupación pola descoordinación entre membros de E.N. na dirección do BNG e o noso colectivo. A nivel interno aparecen problemas fortes ao non dar superado enfrontamentos locais pola vía do diálogo e prodúcense as primeiras expulsións en Noia e O Carballiño. Formalizaremos novas comarcas en Ferrolterra e no Barbanza. A organización xuvenil EN-mocidade, ao mesmo tempo que experimenta un proceso de crecemento enfrontará a tensión dentro de Galiza Nova, que repercutirá no Consello da Xuventude e na Universidade.

Tamén nesta etapa se elaborará a Carta Financeira de E.N. (outubro 95) e outros documentos referidos a política cultural, educación, antimilitarismo, medios de comunicación, política xuvenil, etc. e unha comisión ad hoc que irá sentando as bases da proposta de E.N. sobre a nova estrutura organizativa do BNG.

EXPANSIÓN E CONSOLIDACIÓN (outubro 95-marzo 99):
do Carballiño a Vigo.

O 28 de outubro de 1995 celébrase no Carballiño a II Asemblea Nacional, na que ESQUERDA NACIONALISTA convértese, tras un longo debate, en partido político "co ánimo de que o noso traballo puidera frutificar máis que nunca dentro do Bloque Nacionalista Galego".

No debate político E.N. apostabamos por mobilizar todos os seus recursos para elaborar o Programa de Goberno do BNG e definir a política de alianzas do Bloque. No plano electoral procurabamos á apertura a persoas concretas que sintonizando con nós, non participaban activamente no traballo político pola falla de interlocutores axeitados.

A nosa vocación de impulsar o BNG vese na proposta de Estatutos para o BNG nos que, partindo dos principios vixentes, desenvolviamos un entramado de normas que garantiran o funcionamento democrático e pluralista da fronte e a fagan máis eficaz. Daquela parecíanos que a fórmula máis acaída para o BNG era a federación de partidos, propúñamos a elección dun presidente nacional no BNG e unha coordinadora de colectivos, un consello intercomarcal mentres persista a organización provincial, resaltabamos as incompativilidades de cargos representativos en aras dunha maior operatividade e incluíndo a limitación de mandatos e propúñamos un regulamento para a comisión de garantías.

Neste período prodúcense feitos importantes que compre lembrar: o BNG estrutura os órganos de dirección da fronte conforme ao acordado na Asemblea de Ferrol, onde as achegas de E.N. serán fundamentais. Concorrinmos ás eleccións xerais do 3 de marzo acadando 2 deputados no Congreso do Estado; o PSOE perde o goberno e entra o PP cunha maioría tan exigua que precisa pactar cos seus "inimigos" nacionalistas de CiU e PNV para garantir a gobernabilidade de xeito estábel. Esto determinará unha forte influencia destes partidos nacionalistas na política estatal, o que influirá positivamente na consideración do nacionalismo galego nas vindeiras eleccións autonómicas.

A elaboración das candidaturas do BNG para as eleccións xerais resultarán conflitivas e decepcionantes para o noso partido. Neste período aparecen informacións xornalísticas atribuidas a E.N. que dividen á nosa militanza e tensionan ao BNG, e favorecen a descalificación da nosa organización no Bloque. Na Mesa Nacional acórdase que o partido só se expresará publicamente cando os seus organismos así o decidan e asumindo a responsabilidade e autoría das declaracións.

A análise que facemos sobre o resultado das eleccións do 96 é que se constata a consolidación dun voto estrutural propio do BNG, aínda cunha insuficiente implantación na sociedade.

A nivel interno destacan varios acontecementos en E.N.:

Asínase un protocolo financeiro con EN-mocidade que permitirá autonomía real para realizar a súa política.

Organización da Comisión Executiva con responsabilidades concretas para cada un dos seus membros.

Legalización de E.N. como partido político o 28 de xuño de 1996.

Desenvolvemento dunha campaña de expansión por todo o país.

Aparición do primeiro número da revista ENCLAVE.

Comézase a elaboración das liñas políticas do programa de goberno para Galiza, estruturando e impulsando as comisións que o levarán adiante.

Cando en 1995 nos constituímos en partido político pretendiamos acadar un grao de cohesión, do que carecíamos como colectivo, para formular os nosos obxectivos de xeito máis eficaz e definido. Desde entón a nosa militancia incrementouse nun 30%, contando con presenza activa en todas as comarcas, mais con certa debilidade nas zonas rurais.

O 15 de marzo de 1997 realizamos unha Conferencia Nacional en Santiago co obxecto de deseñar os criterios programáticos para un goberno galego e aportarlle así ao BNG a nosa concepción de como afrontar estas tarefas non como un desexo estratéxico, senón como unha posibilidade real. Esta será unha das actividades máis salientábeis de ESQUERDA NACIONALISTA. En palabras do Secretario Nacional de E.N., Alberte X. Rodríguez Feixoo, "temos que conseguir que moitos sectores voten ao BNG non por ser nacionalistas, senón porque vexan en nós a súa táboa de salvación". Entre as medidas propostas daquela podemos lembrar algunhas:

Na área de política económica propúñamos establecer resortes con competencia autonómica para operar no mercado de capitais a respecto da xeración de aforro, captación e orientación de recursos. Elaboración dunha política de rendas que garanta a capacidade adquisitiva dos traballadores (asalariados e autónomos). Facer uso do artigo 131 da Constitución que permite ás Comunidades Autonómicas participar na elaboración da política económica do Estado. Negociar co goberno central unha política de financiamento autonómico que permita suficiencia, autonomía e solidariedade.

Na área de política social reclamabamos a débeda histórica coa sanidade pública galega. A reformulación do salario mínimo de subsistencia para que abranguera a toda a poboación con rendas inferiores ao 50 % da renda media galega, encadrada no Plano Galego de Loita contra a Pobreza e a exclusión social. Elaboración dun Plano Integral da Xuventude que contemplara actuacións en emprego, ensino, vivenda, cultura, lecer e asociacionismo. Creación dunha Consellaría da Muller.

Na área de política educativa cultural e lingüística pretendíamos favorecer o ensino público dotándoo dos medios necesarios, tanto humanos como materiais. Creación das Escolas Superiores de Estudos Musicais e de Arte Dramático. Creación dunha de Estudos Cinematográficos. Plano de Protección, Conservación e Restauración do Patrimonio Arquitectónico e Monumental. Plano Global de Normalización Lingüística. Elaboración da Lei do Deporte Galego.

Na área de Ordenamento do Territorio propúñamos a elaboración da Lei de creación do Instituto de Estudos Territoriais Galego. Dotación do Instituto Galego para o Control e Calidade da Construción. Reclamar as competencias sobre os camiños de ferro.

Na área da Administración Pública propugnabamos a profesionalización da administración pública galega, determinando os postos de libre designación con criterios de excepcionalidade e favorecendo a promoción interna dos traballadores públicos a través da EGAP e baixo criterios de competencia obxectivábeis.

Esta proposta de goberno aportou unha das principais bazas para o éxito electoral do BNG ao ser recollida en grande parte do Programa Electoral que o Bloque presentou ás eleccións autonómicas de 1997, favorecendo o seu paso a segunda forza no Parlamento Galego con 19 deputados.

En xuño de 1998 realízase en Ourense a VIII Asemblea Nacional do BNG. O noso partido presentará propostas resumidas nas seguintes ideas-forza:

a) A permanencia do BNG como proxecto frontista, valorándoo como o máis acaído para acadar a soberanía nacional. E.N. non considera oportuno eliminar a pluralidade do BNG nun partido único.

b) A presenza do BNG nas institucións políticas. E.N. considera fundamental a presenza do Bloque nas institucións.

c) A formulación detallada dunha proposta municipal que logo sería recollida no Programa-marco do BNG e que se verá reflectida tamén en sendos números da revista ENCLAVE.

Nestas datas reactívase o debate da reformulación do modelo de estado coa Declaración de Barcelona e a reunións posteriores. E.N. apostou desde o principio pola revitalización da histórica alianza Galeusca coa idea de “construír un novo edificio peninsular e europeo no que Galiza poida exercer libremente, soberanamente e solidariamente o poder que lle corresponde para acadar un desenvolvemento económico sostíbel, o benestar social e o florecemento cultural” nun marco democrático. A claridade inicial dalgúns compañeiros e compañeiras do noso partido permitiron o éxito desta estratexia naquel período.